Boşanma Davalarında Velayet
Velayet kavramı bir temsil , koruma kollama, bakım gözetim,söz hakkı, terbiye, yetiştirme, gibi çocuk üzerinde bir takım hakları kapsar.Hukukumuzda evlilik birliği devam ettiği sürece ana ve baba velayeti müşterek kullanırlar.
Hukukumuzdaki tekli velayet sisteminde , Velayet verilmeyen eş ile çocuk arasında kişisel ilişki tesis edilir. Kişisel ilişki düzenlenirken, çocuk ile velayet verilmeyen ana veya baba ile bağ çok geniş tutulmalı, çocuğun faydası göz önünde bulundurulmalıdır.
Anne ve baba tarafından velayetin kendilerine verilmesi isteği boşanma davalarında en sık görülen hususlardan biridir. Eşler çoğu zaman velayet konusunda anlaşmazlık yaşamaktan korkarak boşanmaktan vazgeçerek, sarsılan evlilik birliğinin çocuğa verdiği zarara rağmen, çocuğun üstün yararını gözetmeksizin yanlış kararlar verebilmektedir.
Velayet kamu düzenine ilişkindir. Velayet konusunda talep olmasa dahi HAKİM KENDİLİĞİNDEN DÜZENLEME YAPMAK ZORUNDADIR.
Velayet düzenlenirken çocuğun üstün yararı dikkate alınır.Velayet hakkı anne veya babaya tanınmış bir haktır, başkasına devredilemez, evlat edinme dışında ise ana-baba dışında başka kimseye bırakılamaz ve kural olarak ERGİN OLMAKLA sona erer.
Çocuğun üstün yararı; çocuğun daha iyi yetiştirilmesi, eğitimi, terbiye edilmesi, bedensel,fikirsel, ahlaksal ve sosyal bakımdan özgürce gelişebilmesi demektir.
Velayette çocuğun yaşı önemlidir.Anne bakımına muhtaç çocuğun velayetinin anneye verilmesi düşünülebilirse de kanun velayeti çocuğun yaşına göre kategorize etmiştir. Zira anne kesin olmamakla birlikte anne sağlık yönünden çocuğa bakamayacak durumda ise babaya da verilebilir.
Çocuğun cinsiyeti tek başına velayet düzenlemesinde ölçüt değildir, velayet mevcut durumun toplamına göre karar verilmesi gereken bir kavramdır.
Her aile mahkemesinde bir pedagog veya bir sosyal çalışmacı psikolog vardır.Bu uzmanlar çocuklar ve taraflarla görüşür.Çocukların yaşayacağı ortamı inceler ve gerekirse okula giden çocukların öğretmenleriyle dahi görüşüp , çocuğun velayetinin kime nasıl verilmesi (velayetin türleri) çocuk ile kişisel ilişkinin nasıl kurulması gerektiği ile ilgi bir rapor tanzim eder. Hakim bu rapora uymak zorunda değildir ancak bu raporlar hakime yol gösterir ve genellikle kararlar bu rapora paralel bir şekilde verilir.
Anne vebabanın yani eşlerin boşanmadaki kusur oranları velayet hususunda belirleyicideğildir. Kusurlu eş her zaman kusurlu anne veya baba demek değildir.
Velayet belirlenirken kardeşleri mümkün olduğusürece ayırmamak gerekir. Kardeşler ayrılmak zorunda ise birbirlerini görecekşekilde kişisel ilişki düzenlemesi gerekir.