Taksir Nedir? Taksir Çeşitleri Nelerdir?

Özen ve dikkat yükümlülüğüne uygun davranmayarak, kanundasuç sayılan fiilin öngörülmeden gerçekleşmesine Taksir denir. Kanunda açıkça belirtilmiş taksirli olarak işlenmiş fiiller yine kanunda belirtilen şekilde cezalandırılır. Taksirli suçlar ikiye ayrılır: 

Basit taksir

Bilinçli taksir  

a) Basit Taksir Nedir?  

Basit taksir; failin öngörülebilir bir sonucu “öngörmeyerek” özen ve dikkat yükümlülüğüne aykırı bir şekilde fiili işlemesidir. Basit taksire aynı zamanda “bilinçsiz taksir” veya“adi taksir” de denilmektedir. Basit taksire örnek olarak gerekli iş güvenliğiönlemlerini almadan işçi çalıştıran işverenler verilebilir. Meydana gelen işkazası sonucunda yaralanma olursa işveren basit taksirle insan yaralama suçuişlemiş sayılır. 

b) Bilinçli Taksir Nedir? 

Bilinçli taksir,failin “öngördüğü” bir sonucu istememesine rağmen, kurallara uymadan ya da şans, kişisel yetenek gibi etkenlere güvenerek hareket etmesi sonucuişlemesidir. Bilinçli taksire örnek olarak sollama yasağı bulunan yolda sollamayaparak ölüme sebep olan kişi verilebilir. Bu sürücü bilinçli taksirle ölümesebep olma suçu nedeniyle cezalandırılır. Karlı ve buzlu bir yolda aşırı hızlışekilde aracını kullanan sürücü de aracın savrularak ölüme neden olması halindebilinçli taksir suçu işlenmiş sayılır. Aynı şekilde kırmızı ışıkta geçerek trafik kazasına neden olan sürücünün bir kimsenin ölümüne neden olması durumunda da kişi bilinçli taksir hükümlerine göre sorumlu olmaktadır. Budurumda kanunda taksirli suç içinbelirtilmiş ceza üçte birden yarıya kadar artırılabilir.  

Taksirli Öldürme Suçunun Cezası Nedir? 

Taksirle öldürmesuçunda, fiil ister basit taksirle ister bilinçli taksirle işlensin, birkişinin ölümü ile sonuçlanması halinde Asliye Ceza Mahkemesi, görevlimahkemedir. Ancak taksirli fiil sonucunda en az 1 ölüm ve yanı sıra en az 1yaralanma ya da 2 ölüm gerçekleşmişse, taksirli fiili yargılama görevi AğırCeza Mahkemesi tarafından yerine getirilmektedir. Taksirle ölüme sebebiyetverme suçu işleyen failin aleyhine, mağdur yakınlarının (eş, anne, baba,çocuklar, kardeşler gibi) maddi ve manevi dava açma hakkı bulunmaktadır.Taksirli suç nedeniyle verilecekcezalar suçu işleyenin kusur oranına göre olmaktadır. Taksirli suç birden fazla kişi tarafından işlenmiş ise, herkeskendi kusuru oranında ceza almaktadır.

 Basit Taksir ve Bilinçli Taksir Ayrımı Nasıl Yapılır? 

Kural olarak eğer suçkasıtla, kanunda açıkça gösterilen durumlarda gerçekleşmiş ise taksirleişlenmiş sayılır. Taksirli suç durumunda failin cezalandırılabilmesi içinmutlaka kanunda açıkça bir düzenleme bulunması gerekmektedir. Basit taksir şeklinde failin özen ve dikkatyükümlülüğünü yerine getirmemesi sonucu öngörülebilir bir neticenin öngörmemesisöz konusudur.  Fail eğer dikkat veözen göstermiş olsaydı, zararlı sonuç öngörebilecek ve dolayısıyla bu sonuçgerçekleşmeyecekti. Türk Ceza Kanunu’nun tanımları dikkate alındığında, failinbilinçli hareketi neticesinde öngörülebilir bir zararlı sonucun öngörülmediğidurumda basit taksir, öngördüğü neticeyi istememiş olması halinde ise bilinçlitaksir söz konusu olmaktadır. Taksirin varlığından söz etmek için, zararlısonucun öngörülebilir olması gerekmektedir. Hem basit taksir hem de bilinçlitaksirde neticenin öngörülebilir olması ortaktır. Çünkü öngörülmesi mümkünolmayan bir neticeyi failin öngörmesi beklenemez.  Ceza Genel Kurulu’nunbirçok kararında basit taksir unsurları aşağıdaki şekilde ifade edilmiştir: Neticeninöngörülebilir olması, Failin hareketininneticesini istememesi, Failin icra ettiğihareketin iradesine uygun olması, Suçun kanundataksirle işlenebilen bir suç olarak düzenlenmiş olması, Hareket ile sonuçarasında bir nedensellik bağının bulunması.  

Türk Ceza Kanunu’nda sayılan Taksirli suçlar: 

• taksirle öldürme,
• taksirle yaralama,
• çevrenin taksirlekirletilmesi,
• taksirli iflas,
• taksirle çocuğunsoy bağını değiştirme suçunun işlenmesi,
• genel güvenliğintaksirle tehlikeye sokulması,
• trafik güvenliğinitaksirle tehlikeye sokulması, 
• atom enerjisi iletaksirle patlamaya neden olmak,
• taksirle zehirlimadde katma suçunun işlenmesi, 
• taksirle askeritesislerin tahrip edilmesi,
• savaş zamanlarındayükümlülükleri taksirle yerine getirmeme,
• devletingüvenliğine ve siyasal faydasına ilişkin bilgileri taksirle açıklama,
• yasaklananbilgileri taksirle açıklama,
• taksir ile casuslukfiillerinin işlenmesi.